Ο Μακεδονικός Αγώνας Greek Struggle for Macedonia

Για την καλύτερη όμως κατανόηση της ιστορικής συνέχειας των γεγονότων, ας γυρίσομε το χρόνο πίσω στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα.

Η Οθωμανική αυτοκρατορία που ήταν εξαπλωμένη σε Ευρώπη, Ασία, Αφρική, βρίσκεται τώρα στα πρόθυρα μιάς διάλυσης. Διατηρείται ακόμα στη ζωή χάρις στα Ευρωπαϊκά κράτη που δεν συμφωνούν στην κληρονομική μοιρασιά των ιματίων της. Από τον ’’μεγάλο Ασθενή’’, όπως αποκαλούν τώρα την φθίνουσα αυτοκρατορία, όλοι αποζητούν το καλύτερο μερίδιο.

Η “Ασθένεια’’ αναπτερώνει την ελπίδα στους υπόδουλους λαούς της χερσονήσου του Αίνου και ιδιαίτερα τους Έλληνες, σε μια προσδοκία αποτίναξης του ζυγού. Οι Σλάβοι τώρα εκπροσωπούνται από τους Βουλγάρους. Η Ρωσία είναι στο πλευρό τους και ασύστολα τους υποστηρίζει.
Το 1870 η τσαρική Ρωσία πιέζει την Πύλη και επιτυγχάνει ειδικό φιρμάνι με το οποίο παραγκωνίζεται η δεδικασμένη και παραδοσιακή θρησκευτική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου επί της βουλγαρικής Εκκλησίας. Η βουλγαρική Εκκλησία αποσπάται αυτόβουλα από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και αυτοανακηρύσσεται ‘’Εξαρχία’’, δημιουργώντας θρησκευτικό ‘’Σχίσμα’’. (Η αποκατάσταση σχέσεων έγινε αργότερα μόλις το 1948). Το φιρμάνι έχει και μια διάταξη εξ αρχής ύπουλη: «Όταν τα δύο τρίτα των κατοίκων ενός χωριού αναγνωρίσουν την ‘’Εξαρχία”, το χωριό κηρύσσεται Εξαρχικό». Με άλλα λόγια οι κάτοικοί του επιλέγουν την Βουλγαρία σαν πατρίδα και το χωριό απο τούδε και στο εξής θα χαρακτηρίζεται στις διεθνείς συζητήσεις, σαν βουλγαρικό. ¨Έτσι χτίζεται μια βουλγαρική εθνική επιδίωξη, που σε δεδομένο χρόνο, θα λάβει σάρκα και οστά, Για την υλόποίηση του θρησκευτικού- ρατσιστικού προγράμματος, εγκάθετες συμμορίες εξαπολύουν ένα εθνοφυλετικό “πόγκρομ”, τρομοκρατικών σφαγών και βιασμών σωμάτων ψυχών και συνειδήσεων, κατά των καθ’ όλα υπόδουλων λαών της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Το 1878 τερματίστηκε ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου. Οι νικητές του πολέμου Ρώσοι, ανάμεσα σε όλα τα άλλα άρθρα της συμφωνίας, επιβάλουν στην Τουρκία την ίδρυση ενός ‘’Μεγάλου’’ Βουλγαρικού κράτους, που ενσωματώνει πολλά εδάφη και πληθυσμούς και άλλων βαλκανικών λαών. Μια απαράδεκτη συνθήκη που υπογράφηκε σε βάρος των ελληνικών δικαιωμάτων αλλά και ασύμφορη για τα ισχυρά ευρωπαϊκά κράτη, που έβλεπαν ξαφνικά κοντά στη Ρωσία, να ξεφυτρώνει ένας υπολογίσιμος σύμμαχος, με απρόβλεπτες συνέπειες. Έτσι οι Αγγλογερμανοί επιτυγχάνουν την ακύρωση της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου και την υπογραφή μιας νέας της συνθήκης τώρα, του Βερολίνου. Με την Συνθήκη του Βερολίνου δίνεται μεν κρατική υπόσταση στη Βουλγαρία καίτοι την περιορίζουν σε απλή ηγεμονία, φόρου υποτελή της Τουρκίας. Στην Ελλάδα προσαρτάται η Θεσσαλία.

Τώρα η βουλγαρική απογοήτευση είναι καταφανής για την ακύρωση της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου και καταφεύγουν σε τρομοκρατικούς εξαναγκασμούς των υποδούλων μακεδονικών πληθυσμών - ακόμη και αυτών που ζούσαν στο γεωγραφικό χώρο της Τουρκίας - να αναγνωρίσουν την “Εξαρχία” και να δεχτούν την βουλγαρική εκπαίδευση. Απώτερος σκοπός ήταν να παρουσιαστεί στο φόρουμ της Ευρώπης, ότι οι υπόδουλοι λαοί της Οθωμανικής αυτοκρατορίας έχουν βουλγαρική προτίμηση και επιλογή. Για την επιτυχία του σκοπού τους ιδρύουν λοιπόν το 1892, το Βουλγαρικό Κομιτάτο. Ακολούθησαν οι Ρουμάνοι με το δικό τους κομιτάτο που περιοριζόταν σε γενναία οικονομική ενίσχυση των Βουλγάρων, αλλά και καταδίδοντας κάθε Έλληνα αντιφρονούντα. Επόμενο ήταν αυτές οι δραστηριότητες να προκαλέσουν έστω και καθυστερημένα – άλλωστε πότε κινηθήκαμε έγκαιρα – μια έντονη αντίδραση. Και έτσι άρχισε ένας αγώνας· ο Μακεδονικός. Ενας αγώνας που κράτησε συνολικά 40 χρόνια.

Πιο αναλυτικά:

α) 1870-1897, Οι Βούλγαροι βρίσκουν το έδαφος παρθένο και τα Κομιτάτα οργιάζουν προπαγανδιστικά, εκμεταλλευόμενα την αδράνεια και ανεπάρκεια που έδειχνε η ελληνική Κυβέρνηση, ιδιαίτερα μετά τον “Ατυχή Ελληνοτουρκικό Πόλεμο” του 1897.

β) 1897-1904. Τα βουλγαρικά Κομιτάτα προβαίνουν σε ανήκουστες τρομοκρατικές ενέργειες κατά των ελληνικών πληθυσμών. Με το πρόσχημα της επανάστασης των υποδούλων λαών κατά των Τούρκων, προβαίνουν στο ξεσήκωμα του Ήλιντεν, αποκαλύπτοντας και τους πραγματικούς σκοπούς τους: Να προσαρτήσουν ολόκληρο τον γεωγραφικό χώρο της Μακεδονίας, στην Βουλγαρία.

γ) 1904-1908. Οι Έλληνες αντιδρούν και αμύνονται.

Αρχικά με ιδιωτική πρωτοβουλία απέναντι στον βουλγαρικό επεκτατισμό. Σε αυτή την τελευταία περίοδο αναφερόμαστε κυρίως από ελληνικής πλευράς όταν λέμε “Μακεδονικός αγώνας”. Στην αρχή ξεσηκώθηκαν πολλοί αγωνιστές με τις αντάρτικες ομάδες τους, όπως οι Δραγούμηδες, ο Δ, Καλαποθάκης, ο οπλαρχηγοί Καπετάν Κώτας απο τη Φλώρινα, ο Καπετάν Βαγγέλης από το Στρέμπενο, ο Γκόνος Γιώτας από τα Γιαννιτσά, ο Λάκης Πύρζας από τη Φλώρινα, ο Παύλος Κύρου από το Αντάρτικο, ο Δημήτρης Νταλίπης από τον Γάβρο, ο Νικοτσάρας από τη Στρωμνίτσα, ο Μητρούσης από τις Σέρρες, ο παπα-Πασχάλης από το Λειβαδοχώρι Σερρών.

Σε σύντομο χρόνο, το Πατριαρχείο παίρνει το παιχνίδι στα χέρια του και αποστέλλει ανώτατους κληρικούς για να οργανώσουν τον αγώνα, και να τον ενισχύσουν με όπλα, πολεμοφόδια και τρόφιμα. Κυρίως όμως για να καταθέσουν στον αγώνα τη ζωή τους και το αίμα τους – πράγμα που το έκαναν. Κατέδειξαν ότι αυτός ο σταυρός της σημαίας όπου κρατούσαν, ταυτιζόταν με το ίδιο το ελληνικό έθνος. Έτσι, ο μητροπολίτης Γερμανός Καραβαγγέλης στέλνεται στην Καστοριά, ο Ιωακείμ Φορόπουλος στο Μοναστήρι, ο Χρυσόστομος Καλαφάτης- ο μετέπειτα εθνομάρτυρας της Σμύρνης, στη Δράμα, ο Φώτιος στην Κορυτσά όπου και μαρτύρησε. Ο Ειρηναίος στη Χαλκιδική, ο Θεοδώρητος στο Νευροκόπι, ο Κων/νος στις Σέρρες.

Η χρονιά του 1904 στιγματίζεται με την έλευση και τον ηρωικό θάνατο του Παύλου Μελά ή Μίκη Ζέζα. Ο Μελάς σκοτώνεται σε μια σύγκρουση με τους Τούρκους το 1904, στις 13 Οκτωβρίου. Ο θάνατός του αφυπνίζει τις εθνικές συνειδήσεις και γίνεται σύμβολο του ελληνισμού. Γίνεται το έναυσμα - προσκλητήριο για το γενικότερο ελληνικό ξεσήκωμα. Οι τάξεις των αγωνιστών τώρα πυκνώνονται από όλα τα κοινωνικά στρώματα. Ο Γρεβενών Αιλιανός, δάσκαλοι, δασκάλες, υπάλληλοι σιδηροδρόμων, γιατροί, αλλά και χαμάληδες, καραγωγείς, λήσταρχοι, φυγόδικοι -όπως ο Καραλίβανος. Στον επικό αγώνα συμμετέχουν οι μεγάλοι οπλαρχηγοί Ευθύμιος Καούδης, ο Γεώργιος Τσόντος (καπετάν Βάρδας), ο Δικώνυμος Μακρής, ο Γεώργιος Κατεχάκης (καπετάν Ρούβας), ο Γεώργιος Βολάνης, ο Δούκας Δούκας, ο Παύλος Γύπαρης και πολλοί Κρήτες. Ο στρατηγός Δημήτριος Κάκκαβος ή καπετάν Ζώης, ο γιατρός Ζάννας και πολλοί άλλοι. Ο Μακεδονικός αγώνας έχτισε τα θεμέλια για την μελλοντική Ελλάδα· την Ελλάδα που μετά από τους νικηφόρους απελευθερωτικούς βαλκανικούς πολέμους, διπλασιάστηκε γεωγραφικά και ετοιμάστηκε να χτυπήσει το όραμα της Μεγάλης Ελλάδας των τριών ηπείρων, και πέντε θαλασσών.

Γιάννης Κορναράκης του Μάνθου

Η αντεπίθεση των Ελλήνων στον πόλεμο του 40

ΕΝΟΜΙΣΑΝ
Ενόμισαν πως ήταν δυνατόν
οι Ιταλοί να μπούνε στην Ελλάδα
κι ο Μουσολίνι να μπει νικητής
στην χώρα των ηρώων με καντάδα
κι ο Μουσολίνι να μπει νικητής
στην χώρα των ηρώων με καντάδα


Και σαν ο πόλεμος αρχίνισε
εκεί ψηλά στη θέση Παπαδήμα,
οι κένταυροι λαγοί γινήκανε
κι αφήσανε κιθάρες μαντολίνα
οι κένταυροι λαγοί γινήκανε
κι αφήσανε κιθάρες μαντολίνα


Εις το Βερνίκι και τη Βίγλιστα
πρώτο εμπήκε το τριάντα τρία,
το Σύνταγμα που βγάζει η Φλώρινα
παιδιά γεμάτα θάρρος και ανδρεία
το Σύνταγμα που βγάζει η Φλώρινα
παιδιά γεμάτα θάρρος και ανδρεία


Η Ελληνική αντεπίθεση στον πόλεμο του σαράντα, ξεκίνησε από την περιοχή της Πρέσπας Φλώρινας. Να πως την περιγράφει ο Άγγελος Τερζάκης



...Οι πολεμικές επιχειρήσεις ωστόσο στην Ελλάδα έπαιρναν διαφορετική τροπή από αυτήν που είχε προβλέψει ο Ντούτσε. Μέσα σ' ένα δεκαπενθήμερο, το πρώτο, η Ήπειρος και η Πίνδος του είχαν δώσει μίαν αποστομωτική απάντηση. Στο βόρειο τμήμα του μετώπου, αυτό που αρχίζει από τη λίμνη της Μεγάλης Πρέσπας και κατεβαίνει στο Γράμμο, οι Ιταλοί είχαν κρατήσει εφεκτική στάση, για να συγκεντρώσουν την προσπάθειά τους στο κέντρο, σύμφωνα με το σχέδιο του Πράσχα. Στο βόρειο λοιπόν τμήμα του μετώπου, το ελληνικό Γενικό Στρατηγείο αποφάσιζε ν' αναπτύξει πρωτοβουλία, να χτυπήσει, για να ελαφρώσει την πίεση του εχθρού στους άλλους τομείς.
Το εγχείρημα δεν ήταν εύκολο. Το βόρειο αυτό τμήμα, λίγο πιο μέσα από τα σύνορα, προς την Αλβανία, έχει ένα φυσικό φρούριο: τη Μοράβα. Είναι βουνό τραχύ, όλο νεύρο, έρημο από κατοικίες ανθρώπων. Κατεβαίνει λοξά από βοριά στα νοτιοδυτικά και κρύβει πίσω του την Κορυτσά με τον πρόσχαρο κάμπο της. Ρυτιδωμένη η Μοράβα από χαράδρες βαθιές και απότομες, παρουσιάζεται εχθρική στον οδοιπόρο, δεν αφήνει να χαράξει πάνω της ούτε φτενό χαμόγελο, κάποιο μονοπάτι. Στη βορεινή της άκρη ορθώνεται, κάστρο ξεμοναχιασμένο, φαλακρό, το όρος Ιβάν, προβάλλει μέσ' από τουφωτά πεύκα και κέδρα. Ανάμεσα Μοράβα και Ιβάν, στη στενή λουρίδα της, το Τσαγκόνι, κυλάει τα νερά του ο Δεβόλης. Τα φυσικά τούτα οχυρά, και ιδιαίτερα τις ανατολικές πλαγιές της Μοράβας και το Ιβάν, οι Ιταλοί τα είχαν ενισχύσει με έργα εκστρατείας τέτοια που να τα κάνουν απροσπέλαστα.

Εκεί, αντικρίζοντας την Αλβανία, ήταν παρατεταγμένες το βράδυ της 27ης Οκτωβρίου δύο ελληνικές μονάδες : Η IV Ταξιαρχία πεζικού και η ΙΧ Μεραρχία. Ανήκαν και οι δύο στο Τμήμα Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας (ΤΣΔΜ) που το διοικούσε ο αντιστράτηγος Ι. Πιτσίνας: η πρώτη στο Γ' Σώμα Στρατού, η δεύτερη στο Β'. Τα διοικούσαν αντιστοίχως ο αντιστράτηγος Γ. Τσολάκογλου και ο υποστράτηγος Δημ. Παπαδόπουλος.
Αγνάντια τους, η ιταλική παράταξη απαρτιζόταν από τρεις μεραρχίες : τη Βενέτσια, την Πάρμα και την Πιεμόντε. Η Βενέτσια βρισκόταν στην περιοχή που πιάνει από το
Ελμπασάν ως την λίμνη Aχρίδα, η Πάρμα στις ανατολικές πλαγιές της Μοράβας, η Πιεμόντε πιο πίσω, δυτικά της Κορυτσάς. Την ηγεσία του βόρειου ιταλικού μετώπου είχε ο στρατηγός Γκαμπριέλε Νάσσι.
Την ημέρα της εισβολής, οι Ιταλοί είχαν περιοριστεί εδώ σε βολές πυροβολικού. Την άλλη μέρα χτύπησαν ένα ελληνικό φυλάκιο. Ήταν φανερά πως δεν έχουν σκοπό να δράσουν. Αλλά το ελληνικό Γενικό Στρατηγείο ήθελε να δημιουργήσει επιθετική δραστηριότητα στην απάνω κοιλάδα του Δεβόλη, αυτήν που απλώνεται ανάμεσα στα σύνορα και τις βορειοανατολικές πλαγιές της Μοράβας. Θα απειλούσε έτσι το Τσαγκόνι, θέση στρατηγική σπουδαιότατη, για να προετοιμάσει μιαν εξόρμηση προς την Κορυτσά. Η πολιτεία αυτή — συγκοινωνιακός κόμβος σπουδαίος - είναι ελληνική• είχε δύο φορές παρθεί παλαιότερα από τον ελληνικό στρατό και δύο φορές χάθηκε γιατί έτσι το ήθελαν οι Συνθήκες ειρήνης. Η νέα κατάληψη της τώρα, θα επηρέαζε ευεργετικά το ηθικό των μαχόμενων και του λαού που δέχτηκε την απρόκλητη Ιταλική επίθεση.
Από τις πρώτες ημέρες του πολέμου, αρχίζουν να προσανατολίζονται προς το τμήμα αυτό του μετώπου ισχυρές ελληνικές δυνάμεις. Υπάγεται στο ΤΣΔΜ και η ΧΙ Μεραρχία, (διοικητής συν/χης Γ. Κώτσαλος), ενώ η X (διοικητής υποστράτηγος Χρ. Κίτσος) συγκεντρώνεται στην περιοχή Αμυνταίου - Πτολεμαΐδος. Η VXII (υποστράτηγος Π. Μπασακίδης) που προοριζόταν αρχικά για το βουλγαρικό μέτωπο, προωθείται στη Βέροια.
Αλλά η μάχη της Πίνδου βρισκόταν στο μεταξύ σε πλήρη εξέλιξη. Τμήματα της ΙΧ Μεραρχίας (υποστράτηγος Χρ. Ζυγούρης) είχαν διαταγή να δράσουν σε συνδυασμό με τις δυνάμεις της I Μεραρχίας, για να ενισχύσουν τον αγώνα της. Η IV Ταξιαρχία όμως (υποστράτηγος Αγαμέμνων Μεταξάς), άρχιζε, από την 1η Νοεμβρίου, επιθετικές ενέργειες πέρα από τα σύνορα, μέσα στο αλβανικό έδαφος. Ύστερα από άγρια Ιταλική αντίσταση, παίρνονται τα ύμώματα Γκολίνα, Λόκβατ και 1327, στη χερσόνησο του Πυξού, ανάμεσα στη Μεγάλη και τη Μικρή Πρέσπα, καθώς και νοτιότερα, το χωριό Βέρνικ και το ύψωμα Λιζιτσίνα. Η επίθεση γίνεται με τη λόγχη. Οι Ιταλοί αντιστέκονται με πείσμα, άλλα τα ελληνικά τμήματα τους απωθούν, παίρνουν και άλλα υψώματα, πολεμούν ως αργά τη νύχτα. Το Νότιο Συγκρότημα προχωρεί και αυτό, φτάνει ανάμεσα Καπέτιστα καί Μπίγλιστα.
Από τις 4 Νοεμβρίου, η IV Ταξιαρχία θ' αναπτυχθεί, θα γίνει ΧV Μεραρχία. Η επίθεση θα ξαναρχίσει στις 5 Νοεμβρίου, στον τομέα της Μεραρχίας Βενέτσια, όπου η αντίσταση των Ιταλών είναι τόση ώστε όλοι οι αξιωματικοί και οι οπλίτες των πυροβόλων συνοδείας πέφτουν γύρω από τα κανόνια τους. Εδώ ωστόσο, καθώς και στον τομέα της Μεραρχίας Πάρμα, παίρνονται από τους Έλληνες και αλλά υψώματα. Ηττημένοι οι Ιταλοί,
έχουν απωθηθεί κιόλας στις πλαγιές της Μοράβας, πιάνουν τη γραμμή που σχηματίζεται από τα χωριά Τσαγκόνι, Βράνεστε, Μπαμπάν, Χότσιστε, βρίσκονται δηλαδή στην ανάγκη να καλύψουν την κύρια οχυρωματική τους γραμμή.
Τίποτα πιο δικαιολογημένο από τον τόνο του κειμένου που απευθύνει το Γ' Σώμα Στρατού στις μαχόμενες μονάδες του την 1η Νοεμβρίου: « Είναι αληθές - λέει - ότι το πρώτον συνεκρούετο Βαλκανικός Στρατός εξοπλισμένος με γλίσχρα μέσα, προς Ευρωπαϊκόν Στρατόν ωπλισμένον με σύγχρονα μέσα και διαθέτοντα καταπληκτικήν αεροπορικήν υπεροχήν. Τούτου ένεκεν κατ' αρχάς γενικώς επεκράτει αμφιβολία και δύναται τις ειπείν ότι με κάποιον δέος προσέβλεπον οι πλείστοι προς τοιούτον πόλεμον. Κατά τας επιχειρήσεις ταύτας το Σώμα Στρατού διεπίστωσεν εμπράκτως το υπέροχον επιθετικόν πνεύμα του ημετέρου Στρατού και την ηθικήν επιβολήν επί του αντιπάλου ευθύς εξ αρχής...».
Στις 5 Νοεμβρίου το Γενικό Στρατηγείο διατάσσει το ΤΣΔΜ να αρχίσει με το Γ' Σώμα Στρατού έντονη επιθετική ενέργεια, που να έχει γι' αντικειμενικό σκοπό την κατάληξη της Κορυτσάς. Οι αμέσως επόμενες ημέρες Θ' αφιερωθούν στις συνεννοήσεις των μονάδων μεταξύ τους για το πώς να προπαρασκευαστεί αύτη η επίθεση. Ύστερα από μελέτη της τοποθεσίας και των άλλων δεδομένων, ο διοικητής του Γ' Σώματος Στρατού στρατηγός Τσολάκογλου απεφάσισε να επιτεθεί σ' όλο μαζί το μέτωπό του. Η σχετική διαταγή επιχειρήσεων, με χρονολογία 7 Νοεμβρίου, προβλέπει επίθεση αιφνιδιαστική, χωρίς προπαρασκευή πυροβολικού, με αντικειμενικό σκοπό τον αποκλεισμό από βοριά και από νότια της Μοράβας, κατάληψη της τοποθεσίας Τσαγκόνι και τέλος της Κορυτσάς. Η κύρια προσπάθεια θα στρεφόταν στο νότιο τμήμα της Μοράβας. Εκεί το έδαφος ήταν πολύ τραχύ, δύσβατο, αλλά αυτό θα εμπόδιζε τον εχθρό να χρησιμοποιήσει άρματα μάχης.
Την απόφαση τούτη ωστόσο ήταν πεπρωμένο να την ακολουθήσει μια διαφωνία. Το Γενικό Στρατηγείο την ενέκρινε, το ΤΣΔΜ όμως τη θεώρησε επικίνδυνη: Φοβόταν τη φθορά δυνάμεων που θα ήταν ίσως αναγκαίες για να κρατηθεί άμυνα, αν το καλούσε η ανάγκη. Το Σώμα Στρατού ανέπτυξε τις απόψεις του. Θύμισε την ανάγκη να επιτεθεί γρήγορα, προτού ενισχυθεί τυχόν ο εχθρός, βεβαίωσε πως η επιχείρηση θα είχε επιτυχία και ας γινόταν μ' ελλείψεις στα πυρομαχικά. Το ΤΣΔΜ επέμεινε στις απόψεις του και η επίθεση χρειάστηκε ν' αναβληθεί.
Τελικά, ύστερα από επέμβαση του Γενικού Στρατηγείου, που πίστευε στην ανάγκη γοργής ενέργειας, αποφασίστηκε ν' αρχίσει η επίθεση στις 14 Νοεμβρίου. Στη διάθεση τού ΤΣΔΜ το Γενικό Στρατηγείο έβαζε και το πυροβολικό της ΧΙΙΙ Μεραρχίας. Στο μεταξύ, και οι επιχειρήσεις στην Ήπειρο και στην Πίνδο είχανε πάρει την ευνοϊκή τους τροπή, ο εφιάλτης των πρώτων ημερών σήκωνε το βάρος του από το στήθος της χώρας. Το Γενικό Στρατηγείο κατέληγε στην απόφαση να επιχειρήσει προέλαση των ελληνικών δυνάμεων, που να ξεπερνούσαν όλες τις αντικρινές οροσειρές της Αλβανίας και να εξασφάλιζαν την ελεύθερη χρησιμοποίηση του στρατηγικότατου δρόμου που πάει από την Κορυτσά στα Γιάννινα. Το Α' Σώμα Στρατού, εξάλλου, θα ενεργούσε προς το Τεπελένι, ή, το λιγότερο, θα κοίταζε να εξασφαλίσει το δρόμο από Χάνι Μπουραζάνι σε Κόνιτσα.
Στις 8 Νοεμβρίου, η Χ Μεραρχία, που την είδαμε να συγκεντρώνεται στην περιοχή Αμυνταίου - Πτολεμαΐδας, αρχίζει να μεταφέρει τα τμήματά της στο Νεστόριο, στις όχθες του Αλιάκμονος, για να είναι έτοιμη να λάβει μέρος στην επίθεση κατά της Κορυτσάς. Η ζώνη της φτάνει, στα νότια, ίσαμε την Αητομηλίτσα και το Γράμμο, εκεί που η μάχη της Πίνδου τώρα κερδίζεται.
Στις 12 του μηνός, η Μεραρχία προωθεί τις δυνάμεις της και παίρνει την επιθετική της διάταξη. Ο χειμώνας του βορρά έχει έρθει στο μεταξύ, πέφτει το χιόνι πυκνό. Οι πορείες γίνονται μέσα από χαράδρες που γλιστράνε, το πούσι σκεπάζει τα πάντα, πνίγει τον ορίζοντα, τα μονοπάτια έχουν χαθεί, οι ανεφοδιασμοί σταματάνε σχεδόν, ο στρατός πορεύεται αβοήθητος. Όμως πορεύεται, πάει να πιάσει τις θέσεις που πρέπει. Η στιγμή που θα εξαπολυθεί η επίθεση έχει οριστεί. Είναι τα χαράματα της 14ης Νοεμβρίου, ώρα εξίμιση.
Προετοιμάζονται και οι Χ και ΙΧ Μεραρχίες, που Θα εξορμήσουν προς
τη Μοράβα και η ΧV, που θα επιτεθεί στον 'Ιβάν. Η ΙΧ έχει πάρει, ύστερα από επίθεση, το Γράμμο. Στον τομέα της ΧV μαίνονται οι χιονοθύελλες, οι μεγάλες βροχές το κρύο έχει γίνει απάνθρωπο. Όμως μέσα στις νύχτες, κάτω από νερό ασταμάτητο, τα τμήματα πορεύονται, πιάνουν θέσεις. Από όλες τις κατευθύνσεις, από μονοπάτια, χαράδρες, κορφοβούνια, ο ελληνικός στρατός ανεβαίνει προς τα σύνορα, την 'Αλβανία, συγκεντρώνεται για τη μεγάλη του εξόρμηση.
Το Γ' Σώμα Στρατού έχει παρατάξει τώρα, σε πρώτο κλιμάκιο, από νότο σε βοριά, τις Χ, ΙΧ και ΧV Μεραρχίες. Σε δεύτερο κλιμάκιο τη ΧΙΙΙ, που μόλις έφτασε. Οι Ιταλοί, αντίκρυ, έχουν φέρει ή φέρνουν, εκτός από τις τρείς μεραρχίες τους Βενέτσια, Πάρμα και Πιεμόντε, τη Μεραρχία Μοδένα, τη Μεραρχία Αρέτσο, τη Μεραρχία αλπινιστών Τριεντίνο, δύο συντάγματα Βερσαλλιέρων. Έχουν, τέλος, μια μονάδα άρματα μάχης και Ισχυρότατη Αεροπορία.


Είναι η νύχτα της 13 προς 14 Νοεμβρίου. Η πρώτη φάση του πολέμου, η αμυντική για τούς Έλληνες, έληξε. Αρχίζει η δεύτερη φάση, η επιθετική σ' όλο το μάκρος του μετώπου, από το Ιόνιο ίσαμε τη Μεγάλη Πρέσπα. Γι' άλλη μια φορά, την τέταρτη μέσα σε σαράντα χρόνια, ο ελληνικός στρατός θα τεντώσει το τόξο της μοίρας του.
Στις 6.30' της 14ης Νοεμβρίου, η ΧV Μεραρχία άρχισε την επίθεση από τη χερσόνησο του Πυξού, ανάμεσα στις δύο Πρέσπες. Σύμφωνα με το σχέδιο, προπαρασκευή πυροβολικού δεν είχε προηγηθεί, η εξόρμηση γινόταν αιφνιδιαστικά και με τόση ορμή που ο εχθρός σάστισε, δεν μπόρεσε να βάλει σ' εφαρμογή το σχέδιο των αυτομάτων όπλων του, τα προχωρημένα τμήματά του λύγισαν αμέσως. Τα ελληνικά τάγματα που έκαναν την επίθεση, προχώρησαν γοργά. Πιο πέρα όμως το έδαφος γινόταν ορεινό, ο εχθρός μπορούσε να προβάλει εκεί αποτελεσματική αντίσταση. Οι Ιταλοί, πραγματικά, άρχιζαν ν' αγωνίζονται με πείσμα, πολυβόλα τους κρυμμένα μέσα σε πολυβολεία γερά, και μαζί όλμοι, πυροβολικό, είχαν αρχίσει να δουλεύουν όλα μαζί. Οι θέσεις τους σαΐτευαν φωτιά και σίδερο, η Αεροπορία χτυπούσε τις επιτιθέμενες ελληνικές δυνάμεις. Αλλεπάλληλες Ιταλικές αντεπιθέσεις προσπαθούσαν στο μεταξύ ν' ανακόψουν την ελληνική προχώρηση. Ήταν ένας αγώνας σκληρός, που δεν μπόρεσε όμως, από Ιταλική πλευρά, να κρατήσει πάνω από τρεισήμισι ώρες. Στις 10 το πρωί, ο ελληνικός στρατός είχε σπάσει την κύρια ιταλική γραμμή.
Το απόγεμα έγινε νέα εξόρμηση, για να παρθεί το ύψωμα 1480. 0 λόγος δόθηκε τώρα στην ξιφολόγχη και τη χειροβομβίδα, γιατί οι αντίπαλοι ήταν αντικριστοί πια, αγγίζονταν μεταξύ τους. Το ύψωμα παίρνεται και το Ιβάν αρχίζει ν' απομονώνεται. Ανάλογες επιτυχίες έχουν τα ελληνικά τμήματα που ενεργούν στα νότια της Μικρής Πρέσπας. Η γέφυρα του Δεβόλη κυριεύεται από τους Έλληνες, που προλαβαίνουν και αιφνιδιάζουν τη φρουρά της προτού προβεί σε ανατίναξη. Η προέλαση έχει φτάσει κιόλας σε βάθος τεσσάρων χιλιομέτρων.
Με τον ίδιο αιφνιδιαστικό τρόπο, όπως στο Βόρειο τομέα, είχε επιτεθεί και στον Κεντρικό η ΙΧ Μεραρχία. Στις 8 η ώρα, τμήματά της είχαν καταλάβει το χωριό Μέγκουλα, προχώρησαν περισσότερο, έφτασαν στην Κόνιτσα. Το βράδυ, άλλα τμήματά της προσπέρασαν το Σάλ. Η γραμμή των Ιταλών Κόνιτσα - Ρέσνιτσα είχε σπάσει.
Η X Μεραρχία, στον δικό της τον τομέα, τον νότιο, συναντάει δυνατή αντίσταση του εχθρού, προχωρεί σε λιγότερο βάθος. Μερικά τμήματά της καθηλώθηκαν μπροστά στις οχυρωμένες θέσεις των Ιταλών, παίρνεται όμως το Μπόζιγκραντ και τα υψώματα γύρω στο Νικολίτσε. Γενικά, ο απολογισμός της πρώτης ημέρας ήταν ικανοποιητικός : Είχε κατορθωθεί διάσπαση της αμυντικής τοποθεσίας του εχθρού στους τομείς της XV και της ΙΧ Μεραρχίας και αυτό ήταν σημάδι καλό για τη συνέχεια της μάχης. Αιχμάλωτοι πολλοί είχαν πιαστεί, πολεμικό υλικό κυριεύτηκε. Το ελληνικό πυροβολικό είχε κινηθεί μ' ευελιξία, κατά κλιμάκια, κατόρθωσε να υπερνικήσει κακοτοπιές απίθανες, να υποστηρίξει με θαυμαστή αποτελεσματικότητα τις εφόδους του πεζικού. Αλλά η επίθεση είχε γίνει σε μέγα πλάτος, σε όλο το ανάπτυγμα του βόρειου μετώπου, όλες οι εφεδρείες είχαν χρησιμοποιηθεί. Αυτό δεν μπορούσε να γίνεται κάθε μέρα.
Την επομένη, 15 Νοεμβρίου, κυριεύονται και άλλα υψώματα, μ' όλο που στο σύνολό της η επίθεση δείχνεται περισσότερο φειδωλή. Τα ελληνικά τμήματα πήρανε το χωριό Πολιόσκα, στα δυτικά τού Δεβόλη, ενώ κατόρθωναν και να στερεοποιήσουν το ρήγμα που είχε ανοιχτεί στην αμυντική τοποθεσία του εχθρού. Η 16 Νοεμβρίου, τρίτη ημέρα, βελτίωσε ακόμα περισσότερο τις ελληνικές θέσεις. Μολονότι στο Βόρειο τομέα η ΧV Μεραρχία δεν μπορούσε να πετύχει σημαντικά αποτελέσματα, στον Κεντρικό και στο Νότιο πάρθηκαν τα χωριά Ρέσνιτσε και Άρζα. Αιχμάλωτοι έδωσαν την πληροφορία πως μια ακόμα ιταλική μεραρχία, η Αρέτσο, έμπαινε στον αγώνα. Τώρα ήταν τέσσερες οι μεραρχίες που υπεράσπιζαν τη Μοράβα και το Ιβάν.
Έπρεπε να ενισχυθεί ανάλογα και η ελληνική παράταξη. Το ΤΣΔΜ είχε στη διάθεση του Γ' Σώματος Στρατού τη ΧΙΙΙ Μεραρχία, που θα έπαιρνε θέση ανάμεσα στη ΙΧ και στη XV, με μέτωπο προς τη βορεινή ράχη της Μοράβας. Η ΧΙ εξάλλου, ήταν έτοιμη να κινηθεί προς το μέτωπο από την περιοχή της Οινόης, όπου βρισκόταν συγκεντρωμένη. Στις 17 Νοεμβρίου η XV Μεραρχία κατορθώνει να πάρει τα χωριά Ματσουρίστιτ και Γκολομπέρντα, δηλαδή με βαθμιαία προχώρηση να κρούσει τις πύλες του Ιβάν. Στο κέντρο, ύστερα από αγώνα σκληρό, ολοκληρωνόταν από τμήματα της ΙΧ Μεραρχίας η κατάληψη της κορυφογραμμής της Πρόπας. Γενικά άλλωστε η σύγκρουση είχε πάρει τώρα χαρακτήρα δραματικό. Οι Ιταλοί έβλεπαν τη γραμμή τους να καταρρέει και αγωνίζονταν με αληθινή απόγνωση να σώσουν ότι μπορούσαν, ν' αγκιστρωθούν στις θέσεις τους. Οι Έλληνες κέρδιζαν μία - μία αυτές τις θέσεις, με προσπάθεια σκληρή, ενώ οι απώλειες γίνονταν βαριές και από τα δύο μέρη.
Ωστόσο η τύχη της Κορυτσάς είχε κιόλας κριθεί. Μάταια θα εμπλακεί στον αγώνα και νέα ιταλική μεραρχία, η Τριεντίνα, των αλπινιστών. Το μόνο της κατόρθωμα θα είναι ν' ανακόψει για μια στιγμή την προχώρηση της ΧV Μεραρχίας. Στις 17 Νοεμβρίου η μεγάλη δημοσιά Ερσέχας - Κορυτσάς, πίσω από τη Μοράβα, βάλλεται από τα πυρά του ελληνικού πυροβολικού, που χτυπάει και τους στρατώνες της Κορυτσάς, και το αεροδρόμιο της.
Αλλά οι μάχες έχουν τις μεταπτώσεις τους, η τύχη τις εναλλαγές της. Μια στιγμιαία σύγχυση θα παρουσιαστεί στις τάξεις της ΧΙΙΙ Μεραρχίας, που έμπαινε στον αγώνα εκείνη ακριβώς την ημέρα. Η νυχτερινή πορεία κάτω από βροχή, το σκοτάδι, το άγνωστο έδαφος, είχανε κάνει να χαθεί η επαφή ανάμεσα σε κάποια τμήματα. Το επιφορτισμένο με την επίθεση απόσπασμα, ερχόταν σ' επαφή, μεσημέρι της 18 Νοεμβρίου, με τήν οργανωμένη ιταλική τοποθεσία στην περιοχή του Χότσιστε, ανεύθυνες όμως διαδόσεις παρεπλάνησαν το Διοικητή του Συντάγματος, που βρισκόταν στα βορεινά της Πολιόσκας, και του δημιουργήθηκε η εντύπωση πως τα μαχόμενα τμήματά του είχαν διαλυθεί. Ευτυχώς η διαταγή για σύμπτυξη προς την Πολιόσκα άργησε να φτάσει στον προορισμό της, η κίνηση δεν ολοκληρώθηκε. Το Γεν. Στρατηγείο απομάκρυνε τους υπευθύνους και ανέθεσε τη διοίκηση της ΧΙΙΙ μεραρχίας στον ίσαμε τότε Αρχηγό πυροβολικού του Σώματος, τον υποστράτηγο Σωτ. Μουτούση.
Πρώτη ενέργεια του νέου μεράρχου ήταν να διατάξει αμέσως, για την άλλη μέρα, επίθεση. Η διαταγή τέλειωνε με τα απλά τούτα λόγια "Την Επίθεσιν θα υποστηρίξω δια του βαρέος πυροβολικού και θα την παρακολουθήσω έφιππος εκ του εγγύς". Υπάρχουν στον πόλεμο κάποιες απλές αλλά καίριες φράσεις, που βρίσκουν να πουν το μοναδικό που χρειαζόταν εκείνη τη στιγμή.
H δυσκολία είναι να έχεις, την καρδιά που πρέπει, για να το βρεις.

Όσο και αν οι επιτυχίες, των πρώτων ημερών είχαν βαρύνουσα σημασία, ο αγώνας , δεν γινόταν λιγότερο σκληρός για τον ελληνικό στρατό καθώς οι μέρες περνούσαν.
Απεναντίας : Στην πεισματωμένη αντίσταση των 'Ιταλών, στην υπεροχή τους σε δύναμη πυρός, σε Αεροπορία, ερχόταν τώρα να προστεθεί ο χειμώνας.
Με συνθήκες υπερβολικά δύσκολες αντιπάλευαν τα επιτιθέμενα τμήματα, ιδιαίτερα με την πυκνή καταχνιά, που τ' ανάγκαζε εδώ - εκεί να σταματάνε, ανίκανα να ξεκρίνουν το δρόμο τους. Το πυροβολικό έπαυε την υποστήριξη του όταν βρισκόταν σ' αδυναμία να κανονίσει βολή. Στα υψώματα έπεσε το πρώτο χιόνι. Κι όμως, άλλοτε περισσότερο αισθητά, άλλοτε ανεπαίσθητα, όλο και βελτιώνονταν οι ελληνικές θέσεις. Η ΙΧ Μεραρχία παίρνει το ύψωμα 1805 και η ανασυγκροτημένη ΧΙΙΙ τα χωριά Χότσιστε και Κράτσε, μ' εξήντα αιχμαλώτους. Η ραχοκοκαλιά της Μοράβας, στη νότια άκρη της, έχει τώρα καβαλικευτεί από τις ελληνικές δυνάμεις και ο δρόμος από Ντάρζα σε Μπομποτίτσα χτυπιέται από τ' αυτόματα και το πυροβολικό.
Από τις 19 Νοεμβρίου επεμβαίνει δραστήρια στον αγώνα η νεοσύστατη «Ομάς Μεραρχιών Κ», υπό τον αντιστράτηγο Γ. Κοσμά. Την αποτελούσαν οι μεραρχίες Χ και ΧΙ, που κατείχαν το αριστερό του μετώπου της Μοράβας. Διοικητές τους, τώρα, οι υποστράτηγοι Γ. Δρομάζος και Ν. Τσίτουρας. Οι μέρες και οι νύχτες της 19 και 20 Νοεμβρίου αφιερώνονται σε προετοιμασία για την επίθεση. θα έχει για στόχο της την εγκατάσταση στις δυτικές υπώρειες της Μοράβας και την εξασφάλιση ελέγχου πάνω στη μεγάλη αρτηρία Ερσέκας - Κορυτσάς. Η επίθεση αρχίζει, ύστερα από μιας ώρας προπαρασκευή πυροβολικού, στις δύο τ' απομεσήμερο της 21ης Νοεμβρίου. 0 αγώνας είναι σκληρός. Παίρνεται το ύψωμα 1900 και νοτιότερα, άλλο ύψωμα, που είναι το κλειδί για όλη την αμυντική γραμμή της Μοράβας. Το ύψωμα τούτο οι Ιταλοί το είχαν διεκδικήσει με πείσμα, το ανακατέλαβαν ύστερα από ισχυρή αντεπίθεση, το ξανάχασαν.
Στις 21 Νοεμβρίου το Γενικό Στρατηγείο κοινοποίησε στο ΤΣΔΜ πληροφορία από γιουγκοσλαβική πηγή πως μια φάλαγγα ως είκοσι χιλιόμετρα μάκρος φάνηκε να οδεύει από την Κορυτσά στο Πόγραδετς. Ήταν φανερό πως οι Ιταλοί, που έχασαν πια τη Μοράβα, αδειάζουν την Κορυτσά. Η παραμονή τους εκεί Θα ήταν στο εξής πολύ επικίνδυνη, γιατί η ελληνική προέλαση από τις δύο όχθες της λίμνης Μαλίκη θα τους υπερφαλάγγιζε, με αποτέλεσμα να κόψει το δρόμο για κάθε μελλοντική υποχώρηση από την Κορυτσά προς τα βόρεια.
Αμέσως το Γ΄ Σώμα Στρατού προώθησε ομάδες αναγνωρίσεως στα πλάγια της Μαλίκης, διέταξε την XV Μεραρχία να πιάσει τη δυτική έξοδο του στενού Τσαγκόνι και την ΙΧ να στείλει προφυλακές στο ρέμα δυτικά της Κορυτσάς. Μαζί, η Ομάς Μεραρχιών Κ θα ξανάρχιζε, ζωηρότερη τώρα, την επίθεση.
Χαράματα της 22ας Νοεμβρίου διαπιστώνεται πως ο εχθρός διέκοψε την επαφή του με τις ελληνικές δυνάμεις. Τότε αυτές προχωρούν όλες μαζί. Παίρνεται χωρίς αντίσταση το Τσαγκόνι, ένα σύνταγμα ανεβαίνει το μεσημέρι στην κορυφή του Ιβάν. Άλλα τμήματα πιάνουν τις βορειοδυτικές παρυφές της Μοράβας. Τέλος, το Απόσπασμα Μπεγέτη, που είχε διακριθεί σε όλο το διάστημα των επιθετικών ενεργειών, παίρνει το Μπόργια.
Στις έξι παρά τέταρτο το βράδυ, ένα τάγμα κι ένας λόγος μπαίνουν στην Κορυτσά. Η πολιτεία υποδέχεται τους ελευθερωτές της μέσα σε παραλήρημα, πνιγμένη στις σημαίες. Είναι η τέταρτη φορά μέσα σε τριάντα οχτώ χρόνια που η ελληνική Κορυτσά ξανάρχεται στα ελληνικά χέρια.

Η αναγγελία έγινε στη Διοίκηση πεζικού της ΙΧ Μεραρχίας μ' ένα λακωνικό κείμενο
«'Αναφέρω ώραν 17.45' σήμερον το ύπ' εμέ απόσπασμα εισελθόν Κορυτσάν, απηλευθέρωσε ταύτην.
Συνταγματάρχης Μπεγέτης.»
Ήταν η πρώτη πέρα από τα σύνορα μεγάλη πολιτεία, η μεγαλύτερη της Βόρειας Ηπείρου, που κυρίευε ο ελληνικός στρατός. Εικοσιπέντε ημέρες είχαν περάσει από την εισβολή των Ιταλών στην Ελλάδα. Η ελληνική προέλαση, ξεπερνούσε σε βάθος τα εικοσιπέντε χιλιόμετρα...

Άγγελος Τερζάκης (Ελληνική Εποποιΐα 1940-1941)

Προπαγάνδα μέσω ανθελληνικών τραγουδιών

Έλληνες Δολοφόνοι Grci katili
Αρκετά με τα ψέματα σας στον κόσμο,
Δεν σας πειράζει το όνομα, αλλά σας πειράζει το Αιγαίο
Ο χρόνος έχει περάσει, η συμμαχία σας έχει καταρρεύσει
όλος ο κόσμος ξέρει τι κάνατε, έχετε αποσπάσει την αρχαία Μακεδονία

Η συμφωνία του Βουκουρεστίου θα ανοίξει σύντομα,
Το Μακεδονικό ζήτημα θα κλείσει
Το Αιγαίο μας, αυτό της Μακεδονίας, πρέπει να το επιστρέψετε,
Για ότι κακό έχετε κάνει θα μας το πληρώσετε

Ει, Έλληνες Δολοφόνοι, πως δεν ντρεπόσαστε να αλλάξετε το όνομα Μακεδονία
Πάντα ήταν και θα παραμείνει, το όνομα Μακεδονία
Όλος ο κόσμος ξέρει τι κάνατε ότι έχετε αποσπάσει την αρχαία Μακεδονία

Η συμφωνία του Βουκουρεστίου θα ανοίξει σύντομα,
Το Μακεδονικό ζήτημα θα κλείσει,
Το Αιγαίο μας, αυτό της Μακεδονίας, πρέπει να το επιστρέψετε,
Για ότι κακό έχετε κάνει θα μας το πληρώσετε

Εάν δεν το επιστρέψετε, θα το πληρώσετε στον θεό,
Θα καείτε από φλόγες,
Θα σας συγκλονίσουν οι θεοί
Στα επόμενα 300 χρόνια όλα τα νησιά σας θα καταποντιστούν

Δεν νιώθω λύπη που θα καείτε
Και ούτε θα λυπηθώ επειδή θα πνιγείτε
Αλλά λυπάμαι γιατί δεν θα περπατώ στο κέντρο της «Μακεδόνσκι Σολούν»
Κόκκινο κρασί δεν θα πιώ
Ένα Μακεδόνσκατα τραγούδι μας να σας τραγουδώ



Do koga brakja mili Makedonci


Do koga brakja mili Makedonci
do koga Grci kje tolchat
so lazhnoto verno duhovenstvo
milata nasha rodina.

Zoshto to Vie prichina stanavte
predi petstotini godini
narodnata ni patrijarshija
so lagi ni ja prezedovte.

Kade se nashite pisateli
kade se nashite spisanija
se' e, se' e prav i pepel storeno
od grchkata egzarhija.

Stanete site brakja Makedonci
od site makedonski gradovi
i da vikneme site so glas golem
begajte Grci ne Ve sakame.

Vojo Stojanovski - Edna misla imame

Kade i da odish
Kade i da shetash
Ne se srami
Ne se plashi
Makedonec da si. x2

Ref.
Edna misla imame
Eden zhivot zhiveeme
Makedonia cela da e
Sekoj da ja znae. x2

Ako nekoj reche
Makedonia e mala
Ima ushte dva, tri dela
Za da bide cela. x2

Ref. x2

Nie ne sme Grci
Bugari ni Srbi
Cheda sme na Aleksandar
Gordost Makedonska. x2

Ref. x2
---------------------------------
Војо Стојановски - Една мисла имаме

Каде и да одиш
каде и да шеташ
не се срами не се плаши
Македонец да си. х2

Реф.
Една мисла имаме
еден живот живееме
Македонија цела да е
секој да ја знае. х2

Ако некој рече
Македонија е мала
има уште два три дела
за да биде цела. х2

Реф. х2

Ние не сме Грци
Бугари ни Срби
чеда сме на Александар
гордост македонска. х2

Реф. х2




BISER BALKANSKI


Solzi sami kapat prostimi
teski se ko tvoite planini
place srce od tri strani
so krvavi mnogu godini
place srce od tri strani
so krvavi mnogu godini

eee Makedonijoo
ti si biser balkanski
sprotif pirin egej sin
so bistri vodi vardarskii

Samo edna ima vistina
ima edna makdeonija
deleteja
parceteja
pak ke bide nasa najmila
deleteja parceteja
pak ke bide nasa najmila

eee Makedonijoo
ti si biser balkanski
sploti pirin egej sin
so bistri vodi vardarskii

Makedonci na glas zapejte
makedonsko oro igrajte
majka mila spomneteja
ziva bila makedonija
majka mila spomneteja
ziva bila makedonija

eee Makedonijoo
ti si biser balkanski
sprotif pirin egej sin
so bistri vodi vardarskii
BISER BALKANSKI

WE HAVE ONLY ONE NAME

Near Vardar MACEDONIANS,
Near White Sea(Aegean)also MACEDONIANS,
In Pirin also MACEDONIANS
Great name that will never die.

We have only ONE NAME
We bear it in our souls
We gave thee our LIVES,oh Macedonia!

And under Pirin a valley
and next to the sky-mountains
and the rivervs-auriferous
and the lakes-pearly

We have only ONE NAME
We bear it in our souls
We gave thee our LIVES,oh Macedonia!

Mother Macedonia
Balkanic Beauty
who gave birth unto thee
and will give our Lives for thee!




Едно Име Имаме

Покрај Вардар, Македонци
покрај Егеј, Македонци
и под Пирин, Македонци
славно име непокорно!

Едно име имаме
во душата го носиме
за Тебе живот даваме, о Македонијо!

И под Пирин долина
а до небо планини...
реките златоносни
а езера бисери...

Едно име имаме
во душата го носиме
за Тебе живот даваме, о Македонијо!

Мајко Македонијо
балканска убавице
кој се родил во Тебе
и животот го дава за Тебе!




List of Macedonian Patriotic Songs (deleted 31 Jul 2008 at 00:34) By “Wikipedia
Aleksandar Car Makedonski English: Alexander, Macedonian King) (by Suzana Spasovska)
Biser Balkanski (English: Pearl of the Balkans) (by Goce Nikolovski)
Da si živa i zdrava Makedonijo (English: May you be alive and healthy, Macedonia) (by Kuku Lele)
Dobro utro Makedonijo (English: Good morning, Macedonia) (by Blagica Pavlovska)
Doma si e doma (English: Home is home) (by Vlado Janevski)
Edna misla imame (English: One thought we have) (by Vojo Stojanovski)
Gordo Makedonijo (English: Proud Macedonia) (by Suzana Spasovska)
I nie sme deca na Makedonija (English: We are also children of Macedonia) (by Vaska Ilieva)
Jas sum čisto Makedonče (English: I am a pure little Macedonian) (by Grupa Makedonija)
Kade ste Makedoncinja (English: Where are you little Macedonians) (by Aleksandar Sarievski)
Makedonija (song in Croatian language) (English: Macedonia) (by Time)
Makedonijo te sakame (English: Macedonia, we love you) (by Macedonian All Stars)
Makedonsko devojče (English: Macedonian girl) (old folk song, several interpreters)
Makedonsko zname (English: Macedonian flag (by Cane Nikolovski)
Od nas zavisi (English: It depends on us) (by Karolina Gočeva)
Poslušajte patrioti (English: Listen, patriots) (by Džorlevi)
Stani Makedonijo (English: Stand up, Macedonia) (by Suzana Spasovska)
Vardare, Pirin kaj ti e (English: Vardar, where is your Pirin) (by Zoran Markovski)