Για την καλύτερη όμως κατανόηση της ιστορικής συνέχειας των γεγονότων, ας γυρίσομε το χρόνο πίσω στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα.
Η Οθωμανική αυτοκρατορία που ήταν εξαπλωμένη σε Ευρώπη, Ασία, Αφρική, βρίσκεται τώρα στα πρόθυρα μιάς διάλυσης. Διατηρείται ακόμα στη ζωή χάρις στα Ευρωπαϊκά κράτη που δεν συμφωνούν στην κληρονομική μοιρασιά των ιματίων της. Από τον ’’μεγάλο Ασθενή’’, όπως αποκαλούν τώρα την φθίνουσα αυτοκρατορία, όλοι αποζητούν το καλύτερο μερίδιο.
Η “Ασθένεια’’ αναπτερώνει την ελπίδα στους υπόδουλους λαούς της χερσονήσου του Αίνου και ιδιαίτερα τους Έλληνες, σε μια προσδοκία αποτίναξης του ζυγού. Οι Σλάβοι τώρα εκπροσωπούνται από τους Βουλγάρους. Η Ρωσία είναι στο πλευρό τους και ασύστολα τους υποστηρίζει.
Το 1870 η τσαρική Ρωσία πιέζει την Πύλη και επιτυγχάνει ειδικό φιρμάνι με το οποίο παραγκωνίζεται η δεδικασμένη και παραδοσιακή θρησκευτική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου επί της βουλγαρικής Εκκλησίας. Η βουλγαρική Εκκλησία αποσπάται αυτόβουλα από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και αυτοανακηρύσσεται ‘’Εξαρχία’’, δημιουργώντας θρησκευτικό ‘’Σχίσμα’’. (Η αποκατάσταση σχέσεων έγινε αργότερα μόλις το 1948). Το φιρμάνι έχει και μια διάταξη εξ αρχής ύπουλη: «Όταν τα δύο τρίτα των κατοίκων ενός χωριού αναγνωρίσουν την ‘’Εξαρχία”, το χωριό κηρύσσεται Εξαρχικό». Με άλλα λόγια οι κάτοικοί του επιλέγουν την Βουλγαρία σαν πατρίδα και το χωριό απο τούδε και στο εξής θα χαρακτηρίζεται στις διεθνείς συζητήσεις, σαν βουλγαρικό. ¨Έτσι χτίζεται μια βουλγαρική εθνική επιδίωξη, που σε δεδομένο χρόνο, θα λάβει σάρκα και οστά, Για την υλόποίηση του θρησκευτικού- ρατσιστικού προγράμματος, εγκάθετες συμμορίες εξαπολύουν ένα εθνοφυλετικό “πόγκρομ”, τρομοκρατικών σφαγών και βιασμών σωμάτων ψυχών και συνειδήσεων, κατά των καθ’ όλα υπόδουλων λαών της οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Το 1878 τερματίστηκε ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου. Οι νικητές του πολέμου Ρώσοι, ανάμεσα σε όλα τα άλλα άρθρα της συμφωνίας, επιβάλουν στην Τουρκία την ίδρυση ενός ‘’Μεγάλου’’ Βουλγαρικού κράτους, που ενσωματώνει πολλά εδάφη και πληθυσμούς και άλλων βαλκανικών λαών. Μια απαράδεκτη συνθήκη που υπογράφηκε σε βάρος των ελληνικών δικαιωμάτων αλλά και ασύμφορη για τα ισχυρά ευρωπαϊκά κράτη, που έβλεπαν ξαφνικά κοντά στη Ρωσία, να ξεφυτρώνει ένας υπολογίσιμος σύμμαχος, με απρόβλεπτες συνέπειες. Έτσι οι Αγγλογερμανοί επιτυγχάνουν την ακύρωση της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου και την υπογραφή μιας νέας της συνθήκης τώρα, του Βερολίνου. Με την Συνθήκη του Βερολίνου δίνεται μεν κρατική υπόσταση στη Βουλγαρία καίτοι την περιορίζουν σε απλή ηγεμονία, φόρου υποτελή της Τουρκίας. Στην Ελλάδα προσαρτάται η Θεσσαλία.
Τώρα η βουλγαρική απογοήτευση είναι καταφανής για την ακύρωση της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου και καταφεύγουν σε τρομοκρατικούς εξαναγκασμούς των υποδούλων μακεδονικών πληθυσμών - ακόμη και αυτών που ζούσαν στο γεωγραφικό χώρο της Τουρκίας - να αναγνωρίσουν την “Εξαρχία” και να δεχτούν την βουλγαρική εκπαίδευση. Απώτερος σκοπός ήταν να παρουσιαστεί στο φόρουμ της Ευρώπης, ότι οι υπόδουλοι λαοί της Οθωμανικής αυτοκρατορίας έχουν βουλγαρική προτίμηση και επιλογή. Για την επιτυχία του σκοπού τους ιδρύουν λοιπόν το 1892, το Βουλγαρικό Κομιτάτο. Ακολούθησαν οι Ρουμάνοι με το δικό τους κομιτάτο που περιοριζόταν σε γενναία οικονομική ενίσχυση των Βουλγάρων, αλλά και καταδίδοντας κάθε Έλληνα αντιφρονούντα. Επόμενο ήταν αυτές οι δραστηριότητες να προκαλέσουν έστω και καθυστερημένα – άλλωστε πότε κινηθήκαμε έγκαιρα – μια έντονη αντίδραση. Και έτσι άρχισε ένας αγώνας· ο Μακεδονικός. Ενας αγώνας που κράτησε συνολικά 40 χρόνια.
Πιο αναλυτικά:
α) 1870-1897, Οι Βούλγαροι βρίσκουν το έδαφος παρθένο και τα Κομιτάτα οργιάζουν προπαγανδιστικά, εκμεταλλευόμενα την αδράνεια και ανεπάρκεια που έδειχνε η ελληνική Κυβέρνηση, ιδιαίτερα μετά τον “Ατυχή Ελληνοτουρκικό Πόλεμο” του 1897.
β) 1897-1904. Τα βουλγαρικά Κομιτάτα προβαίνουν σε ανήκουστες τρομοκρατικές ενέργειες κατά των ελληνικών πληθυσμών. Με το πρόσχημα της επανάστασης των υποδούλων λαών κατά των Τούρκων, προβαίνουν στο ξεσήκωμα του Ήλιντεν, αποκαλύπτοντας και τους πραγματικούς σκοπούς τους: Να προσαρτήσουν ολόκληρο τον γεωγραφικό χώρο της Μακεδονίας, στην Βουλγαρία.
γ) 1904-1908. Οι Έλληνες αντιδρούν και αμύνονται.
Αρχικά με ιδιωτική πρωτοβουλία απέναντι στον βουλγαρικό επεκτατισμό. Σε αυτή την τελευταία περίοδο αναφερόμαστε κυρίως από ελληνικής πλευράς όταν λέμε “Μακεδονικός αγώνας”. Στην αρχή ξεσηκώθηκαν πολλοί αγωνιστές με τις αντάρτικες ομάδες τους, όπως οι Δραγούμηδες, ο Δ, Καλαποθάκης, ο οπλαρχηγοί Καπετάν Κώτας απο τη Φλώρινα, ο Καπετάν Βαγγέλης από το Στρέμπενο, ο Γκόνος Γιώτας από τα Γιαννιτσά, ο Λάκης Πύρζας από τη Φλώρινα, ο Παύλος Κύρου από το Αντάρτικο, ο Δημήτρης Νταλίπης από τον Γάβρο, ο Νικοτσάρας από τη Στρωμνίτσα, ο Μητρούσης από τις Σέρρες, ο παπα-Πασχάλης από το Λειβαδοχώρι Σερρών.
Σε σύντομο χρόνο, το Πατριαρχείο παίρνει το παιχνίδι στα χέρια του και αποστέλλει ανώτατους κληρικούς για να οργανώσουν τον αγώνα, και να τον ενισχύσουν με όπλα, πολεμοφόδια και τρόφιμα. Κυρίως όμως για να καταθέσουν στον αγώνα τη ζωή τους και το αίμα τους – πράγμα που το έκαναν. Κατέδειξαν ότι αυτός ο σταυρός της σημαίας όπου κρατούσαν, ταυτιζόταν με το ίδιο το ελληνικό έθνος. Έτσι, ο μητροπολίτης Γερμανός Καραβαγγέλης στέλνεται στην Καστοριά, ο Ιωακείμ Φορόπουλος στο Μοναστήρι, ο Χρυσόστομος Καλαφάτης- ο μετέπειτα εθνομάρτυρας της Σμύρνης, στη Δράμα, ο Φώτιος στην Κορυτσά όπου και μαρτύρησε. Ο Ειρηναίος στη Χαλκιδική, ο Θεοδώρητος στο Νευροκόπι, ο Κων/νος στις Σέρρες.
Η χρονιά του 1904 στιγματίζεται με την έλευση και τον ηρωικό θάνατο του Παύλου Μελά ή Μίκη Ζέζα. Ο Μελάς σκοτώνεται σε μια σύγκρουση με τους Τούρκους το 1904, στις 13 Οκτωβρίου. Ο θάνατός του αφυπνίζει τις εθνικές συνειδήσεις και γίνεται σύμβολο του ελληνισμού. Γίνεται το έναυσμα - προσκλητήριο για το γενικότερο ελληνικό ξεσήκωμα. Οι τάξεις των αγωνιστών τώρα πυκνώνονται από όλα τα κοινωνικά στρώματα. Ο Γρεβενών Αιλιανός, δάσκαλοι, δασκάλες, υπάλληλοι σιδηροδρόμων, γιατροί, αλλά και χαμάληδες, καραγωγείς, λήσταρχοι, φυγόδικοι -όπως ο Καραλίβανος. Στον επικό αγώνα συμμετέχουν οι μεγάλοι οπλαρχηγοί Ευθύμιος Καούδης, ο Γεώργιος Τσόντος (καπετάν Βάρδας), ο Δικώνυμος Μακρής, ο Γεώργιος Κατεχάκης (καπετάν Ρούβας), ο Γεώργιος Βολάνης, ο Δούκας Δούκας, ο Παύλος Γύπαρης και πολλοί Κρήτες. Ο στρατηγός Δημήτριος Κάκκαβος ή καπετάν Ζώης, ο γιατρός Ζάννας και πολλοί άλλοι. Ο Μακεδονικός αγώνας έχτισε τα θεμέλια για την μελλοντική Ελλάδα· την Ελλάδα που μετά από τους νικηφόρους απελευθερωτικούς βαλκανικούς πολέμους, διπλασιάστηκε γεωγραφικά και ετοιμάστηκε να χτυπήσει το όραμα της Μεγάλης Ελλάδας των τριών ηπείρων, και πέντε θαλασσών.
Γιάννης Κορναράκης του Μάνθου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου