Μητροπολίτης Πελαγονίας Χρυσόστομος (1912-18)

Ο Μητροπολίτης Πελαγονίας Χρυσόστομος (1912-18). Το 1917 το Μοναστήρι έγινε στόχος σφοδρών βομβαρδισμών. Κάθε ημέρα οι νεκροί ήταν πολλοί και ο φόβος εκ των βομβαρδισμών τέτοιος, ώστε οι ιερείς να μην έχουν το θάρρος να τους θάβουν. Ο ίδιος ο μητροπολίτης Χρυσόστομος παρέμενε κοντά στους νεκρούς, δίδοντας θάρρος στους ιερείς. Ήταν τόσο πιστός στο καθήκον, ώστε να μην κατεβαίνει στο καταφύγιο κατά την ώρα των επικίνδυνων βομβαρδισμών.

Στην υπηρεσία του Έθνους
Μία ημέρα Γάλλοι αξιωματικοί, παρουσιασθέντες μπροστά του τον ρώτησαν.
-Πως θεωρείτε εκείνους που βάλλουν εναντίον της πόλεως και σκοτώνουν τόσους ανθρώπους από τον άμαχο πληθυσμό;
Ο Χρυσόστομος χωρίς να χάσει το θάρρος του και θεωρώντας τους Αγγλογάλλους αιτία των κακών, διότι είχαν γεμίσει το Μοναστήρι με κάθε είδους πολεμική μηχανή, ώστε να αποβεί σημαντικός στρατιωτικός στόχος, τους είπε:
- Θα σας απαντήσω, αφού προηγουμένως σας ερωτήσω, πως λέγονται εκείνοι που μετέβαλλαν την πόλη σε μεγάλο οπλοστάσιο.

Ο Έλληνας Μητροπολίτης Πελαγονίας με το Γάλλο

 Συνταγματάρχη

 Vassitch τον Μάρτιο του 1917

Ότι δεν κατάφεραν οι βομβαρδισμοί  το κατάφερε ό εθνικός διχασμός . Οι Γάλλοι από την πρώτη στιγμή που εγκαταστάθηκαν στη περιοχή   άρχισαν να διενεργούν κατασκοπεία σε βάρος της Μητρόπολης στην οποία συμμετείχαν και έλληνες αξιωματικοί. Έλληνες Βενιζενικοί  αξιωματικοί  διέβαλαν τον Μητροπολίτη στους Γάλλος κατηγορώντας τον για «Κωνσταντισμό»  και φιλογερμανικά αισθήματα.  Η μομφή αυτή, που μάλιστα βασιζόταν σε ελληνικές αιτιάσεις  οδήγησε  το Μητροπολίτη Χρύσανθο και τον  αρχιδιάκονο  Αθηναγόρα  στις φυλακές Θεσσαλονίκης με τη συνοδεία Σενεγαλέζων  Γάλλων στρατιωτών.  Φυλάκισαν τότε μαζί του και τον Αρχιδιάκονό του, Αθηναγόρα. Το κενό που δημιουργήθηκε στη Μητρόπολη Πελαγονίας εκμεταλλεύτηκαν οι Σέρβοι οι οποίοι κατέλαβαν  τη Μητρόπολη Πελαγονίας  και την Ελληνική εκκλησία  ενθρονίζοντας στη θέση του Χρυσόστομου το βοηθό επίσκοπο  του μητροπολίτη Σκοπίων  και μετέπειτα πατριάρχη Σερβίας Βαρνάβα.  Στις φυλακές έμεινε έγκλειστος μια μερικές μέρες. Στη συνέχεια αναχώρησε για την Κωνσταντινούπολή όπου θα παρουσίαζε στο Πατριαρχείο τα δίκαια της επαρχίας του. Εκεί εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του ότι το Πατριαρχείο είχε μετατραπεί σε πολιτική λέσχη του βενιζελισμού. Η θέση αυτή του Χρυσόστομου είχε ως αποτέλεσμα ο Έλληνας αρμοστής στην Κωνσταντινούπολή  να απαιτήσει την εξορία του στο Άγιο Όρος “για την ασφάλεια του ιδίου” καθόσον κινδύνευε για τις θέσεις που εξέφραζε κατά του Βενιζέλου και υπέρ  του βασιλέα.  Υπό την επιτήρηση μυστικής αστυνομίας οδηγήθηκε στο Άγιο Όρος  στην Σκήτη του Μυλοποτάμου περιοχής της Μεγίστης Λαύρας, μαζί με τον Αθηναγόρα. Παρά τις παρεμβάσεις  πολλών αρχιερέων, οι Σερβικές αρχές δεν επέτρεψαν ποτέ την επιστροφή του στην Μητρόπολη Πελαγονίας.

http://www.synodinresistance.org/Theology_el/3d6001OmologitisIerarxisAK298.pdf
http://voukino.files.wordpress.com/2008/04/pelagonia_greeks.pdf